Od wielu lat zagadnienia rehabilitacji osób chorych i niepełnosprawnych znajdują istotne miejsce w działalności pracowników Uczelni. W 1960 r. powołano Zakład Usprawniania Leczniczego, który stał się zalążkiem obecnego Wydziału Fizjoterapii.
Już od 1981 r. w ramach Katedry Rehabilitacji funkcjonował Zakład Rehabilitacji w Dysfunkcjach Narządu Ruchu, którego kierownikiem był prof. dr hab. n. med. Zdzisław Zagrobelny. W 2002 r. w związku ze zmianą struktury Wydziału Fizjoterapii powołano Katedrę Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu pod nadzorem prof. Zdzisławy Wrzosek. Kolejnym kierownikiem została prof. Anna Skrzek, która jednocześnie sprawuje od 2016 r. funkcję dziekana Wydziału Fizjoterapii. W 2020 r. Katedrę przekształcono w Zakład Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu. Jego kierownikiem jest dr Łukasz Pawik. Podwaliny Zakładu tworzyło wielu obecnych jego pracowników.
Dokonywane przekształcenia wynikały z konieczności realizacji koncepcji kompleksowego leczenia chorych z wadami i schorzeniami narządu ruchu. Działalność Katedry wymagała współpracy z wieloma ośrodkami służby zdrowia, klinikami, oddziałami rehabilitacji, warsztatami ortopedycznymi, szkołami i organizacjami społecznymi. Stanowiły one bazę naukowo-dydaktyczną dla wszechstronnej działalności naukowej, leczniczej i dydaktycznej.
Bardzo ważnym elementem działalności Zakładu z wcześniejszymi jego formami jest tworzenie podwalin wrocławskiej i ogólnopolskiej krioterapii. Szeroka działalność naukowa i organizacyjna oraz duże zainteresowanie temperaturami kriogenicznymi dały podstawy utworzenia w 1985 r. Polskiego Towarzystwa Kriomedycznego, którego działania, zarówno poprzez upowszechnienie wiedzy i praktyki medycznej, jak i przez stymulowanie rozwoju technik krioterapeutycznych, przyczyniły się do szybkiego rozwoju krioterapii w Polsce.
Pracownicy Zakładu, zgodnie z programem studiów, który planowany jest na podstawie standardów nauczania na kierunku fizjoterapia, realizują wiele przedmiotów związanych z dysfunkcjami narządu ruchu. Zajęcia prowadzone są przez fizjoterapeutów z dużym doświadczeniem naukowym i praktycznym, a także przez specjalistów z poszczególnych działów medycznych.
W 1996 r. rozpoczął się okres intensywnych badań nad możliwościami stosowania temperatur kriogenicznych. Pod kierunkiem prof. Zagrobelnego, z udziałem wielu pracowników Katedry i innych zaangażowanych w tę problematykę osób, wykonano cały szereg prac badawczych obejmujących podstawowe kwestie medyczne. Badania dotyczyły odpowiedzi hormonalnej i metabolicznej ustroju, czynności układu krążenia i oddechowego, mechanizmów wiotczenia mięśni poddanych schładzaniu, analizy układu krzepnięcia krwi, a także obserwacji klinicznych chorych m.in. na reumatoidalne zapalenie stawów. Wyniki dotychczasowych analiz potwierdzają, że krioterapia jest cenioną metodą terapeutyczną w medycynie sportowej i bardzo przydatną w procesie odnowy biologicznej.
Badania podstawowe i badania kliniczne prowadzone przez pracowników Zakładu dotyczyły m.in. tematów związanych w podnoszeniem jakości życia osób starszych i rozwiązywaniem problemów pacjentów w różnym wieku, w ramach danego procesu leczenia (Z. Wrzosek, A. Skrzek, M. Mraz, J. Bolanowski, G. Konieczny, J. Przybylski, S. Dragan, B. Skolimowska).
Częstym tematem prac naukowych były zagadnienia związane z obiektywną oceną sprawności układu równowagi. Dotyczyły one wykrywania zagrożeń stabilności postawy osób z deficytami funkcjonalnymi narządu ruchu w warunkach dynamicznych. Na podstawie tej oceny osoby z grupy ryzyka mogą być poddane zabiegom terapeutycznym, które niejednokrotnie prowadzą do odzyskania prawidłowej funkcji i poprawy działania układu równowagi (M. Golema, M. Mraz, D. Chamela-Bilińska, M. Chantsoulis).
Innym kierunkiem działalności naukowej pracowników Zakładu były badania nad zmiennością parametrów funkcjonalnych mięśni. Wynikały one z konieczności monitorowania, optymalizacji i określenia efektywności różnych sposobów leczenia i rehabilitacji (Z. Zagrobelny, A. Skrzek, M. Stefańska, R. Piechura).
W Zakładzie od kilku lat działa Pracownia Badawcza. Są w niej prowadzone badania z wykorzystaniem platformy posturograficznej do rejestracji pomiaru przemieszczeń środka ciężkości (COP), platformy pedobarograficznej czy czujników rejestrujących trójpłaszczyznowy ruch do pomiaru parametrówchodu i balansu ciała pacjentów z problemami w obrębie narządu ruchu.
Efektem sprawnego funkcjonowania Zakładu jest działalność publikacyjna. Pracownicy opublikowali ponad 300 prac w czasopismach naukowych znajdujących się na liście MNiSW, z tego ponad 60 ukazało się w czasopismach indeksowanych na liście filadelfijskiej (IF przekracza 100 pkt).
Prowadzenie wszechstronnych badań w zakresie nauk paramedycznych wymaga ścisłej współpracy z Uniwersytetem Medycznym we Wrocławiu. Gwarantuje ona odpowiednią diagnostykę i kwalifikację chorych do stosowanej fizjoterapii. Utrzymywana jest również stała współpraca z INTiBS PAN w zakresie szczegółowych obserwacji i badania nad skutecznością krioterapii w wielu jednostkach chorobowych. Dodatkowo Zakład nawiązał współpracę z Politechniką Wrocławską w zakresie klinicznego zastosowania badań termowizyjnych.
Od wielu lat utrzymywana jest współpraca z Uniwersytetem Trzeciego Wieku przy Uniwersytecie Wrocławskim. Poza wieloprofilowymi badaniami naukowymi prowadzonymi wspólnie z UW, Wydział Fizjoterapii świadczy nieodpłatne usługi rehabilitacyjne i prowadzi działania w zakresie profilaktyki gerontologicznej na rzecz słuchaczy UTW.
Obecnie pracownicy Zakładu prowadzą badania w obszarze różnych zagadnień medycznych i paramedycznych, np. analiza rozkładu temperatury ciała w badaniach emisyjności podczerwieni po stymulacji bodźcami termicznymi i obciążeniem wysiłkiem fizycznym. Inny kierunek badań to nowoczesne technologie w fizjoterapii, a szczególnie wpływ terapii z wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości, uzupełniającej tradycyjną rehabilitację, na sprawność funkcjonalną dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. W spektrum zainteresowań znalazła się też ocena funkcji kończyn dolnych oraz efekty leczenia pacjentów z różnym stopniem wyrównania skrótu w obrębie kości po zakończonym leczeniu metodą Ilizarowa. Badania obejmują ponadto testowanie skuteczności terapii na podstawie stanu funkcjonalnego pacjentów w zależności od stopnia uszkodzenia krążka międzykręgowego w przebiegu choroby dyskowej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa oraz problematykę sprawności funkcjonalnej ręki pacjentów z zespołem cieśni kanału nadgarstka leczonych chirurgicznie.
Opracowanie: mgr Magdalena Skowron